Savremena Istorija

U prepunoj Maloj sali Zadužbine Ilije M. Kolarca u utorak 20. oktobra 2015. godine predstavljena je knjiga „Smederevski kraj u Drugom svetskom ratu – ljudi i događaji“, istoričara Nemanje Devića. Pred brojnim gostima iz stručne i naučne oblasti, politike i javnog života, velikim brojem studenata o knjizi su govorili Slobodan Gavrilović, bivši direktor „Službenog glasnika“ , koji je svojevremno objavio i prvu knjigu istoričara Nemanje Devića, „Istina pod ključem“i istoričari dr Srđan Cvetković i dr Mira Radojević, mentor master rada mladog istoričara, kojeg je on i uobličio u knjigu, koja govori o ljudima i događajima u Smederevskom kraju u Drugom svetskom ratu. U obraćanju promotera čule su se mnogobrojne pohvale na račun autora i njegovog rada, koji je vremenski obuhvata period Drugog svetskog rata, a prostorno teritoriju jednog grada, dve varoši i 49 naselja.

Nova knjiga istoričara Predraga Ostojića "Crnogorska Sandžačka vojska na Gornjodrinskom frontu (1914-1915)" otkriva nove činjenice o događajima koji su se desili pre više od 100 godina i koji su obeležili, ne samo vreme ratno, vreme stradanja, već i vreme kada se, čašću i obrazom, kada su delom ispisivane najslavnije stranice naše istorije. Recezenti ove knjige prof.dr Mira Radojević i docent dr Aleksandar Životić ocenili su ovu knjigu veoma visokom ocenom i preporučili je kako stručnoj tako i široj čitalačoj publici, svima onima, koji nisu imali priliku da bolje upoznaju vreme i događaje koji su tema ove knjige. Knjiga govori o ulozi crnogorske Sandžačke vojske serdara Janka Vukotića u ratnim operacijama na Gornjodrinskom frontu u jednoj ofanzivnoj i dve defanzivne faze, kada je dovoljno dugo branjen pravac prodora austrougarskih snaga od Drine prema Priboju, Prijepolju i Sjenici i njihov pokušaj presecanja odstupnice i uništenja srpske vojske u odstupanju. Interesantno je da se autor, kako su to primetili i recezenti, nije upuštao u zakulisne radnje, koje su više puta tokom ratnih operacija pretile da poremete odnose "među braćom", već je njegov predmet interesovanja bio isključivo front, ratnik i ratnici, koji su nadčovečanskim naporom branili svaki pedalj, svaku stopu svoje otadžbine i slobode. Punih petnaest meseci crnogorska Sandžačka vojska odolevala je višestruko brojnijem i tehnički opremljenijem protivniku i kako su primetili savremenici "odužila se srpstvu vo vijeki vjekov amin" Bez sumnje, ova knjiga naći će svoje mesto u ravetljavanju događaja u vremenu, koje je bilo prosto zaboravljeno, odnosno zabranjeno, jer kako drugačije protumačiti da bitka na Vihri kod Rudog i stradanje 110 regruta crnogorske Sandžačke vojske u jednom danu 2. decembra 1914. nije zalužilo spomen obeležje, a stradanje 7 partizana i desetak italijanskih vojnika u Drugom svetskom ratu na gotovo istom mestu bude obeleženo i slavljeno kao prva velika bitka Prve proleterske brigade. Nesumnjivo, autor je ovom knjigom podigao jedan svojevrstan spomenik stradalim ratnicima i na taj način njihova imena upisao u knjigu nezaborava. redakcija www.savremenaistorija.com

Početkom maja 1943. godine njemačke snage u namjeri da osiguraju jadransko zaleđe za slučaj mogućeg savezničkog iskrcavanja otpočele su dugo planiranu operaciju "Schvarz" (Crno), koja je usledila posle dvije faze operacije Weiss (bijelo) I i II . Operacijom Weiss I i II, potisnutoj glavnini partizanskih snaga od Bihaća, omogućen je odlazak Crnu Goru. Naime, posle partizansko-njemačkih pregovora tokom operacije Weiss II u Zagrebu marta 1943. o kojima je dosta govoreno, a koje su sa partizanske strane vodili Vladimir Velebit i Milovan Đilas sa njemačkim opunomoćenicima u NDH ( generali Horstenau i Kaše), partizani su uspjeli da dobiju na vremenu, iskoriste pasiviziranje njemačkih jedinica na terenu i tako kod Jablanice naprave prodor preko Neretve, protiv znatno slabijih snaga JVuO, koje i pored prispjelih pojačanja nisu uspjele da ih zaustave u njihovom prodoru ka Crnoj Gori. Bez obzira na novonastalu situaciju na terenu, Njemci su bili svjesni da general Mihailović predstavlja veliku opsanost za slučaj savezničkog iskrcavanja na jadransku obalu pa su operacijom "Schvarz" prevashodno planirali, uništinje njegovog štaba, koji se nalazio nedaleko od Kolašina, razoružanje pripadnika JVuO na terenu i njegovo zarobljavanje. Posle toga bi operacija bila nastavljena napadom na partizansku glavninu koju su oni prethodno, usmjerili na Mihailovićeve snage, kako bi ih iscrpljene međusobnom borbom lakše savladali. Ovi događaji, bez sumnje, predstavljaju vrhunac njemačkog vojnog angažovanja na uništenju oba pokreta otpora i u posleratnoj komunističkoj istorijografiji jednostrano su tumačeni.

Fotografija sa naslovne strane je svojevrsna repriza prvog postavljanja zastave na Rajhstag. Prvobitno postavljanje zastave i vojnika koji je to fotografisao nije zabilježeno. Originalna...