Savremena Istorija

Beograd, 3. novembar 2012. godine – Njihova Kraljevska Visočanstva Prestolonaslednik Aleksandar i Princeza Katarina prisustvovali su Svetoj Liturgiji i pomenu Njegovom Veličanstvu Kralju Petru II održanoj u subotu 3. novembra na Oplencu. Svetu liturgiju i pomen u Crkvi Sv. Đorđa služilo je sveštenstvo Eparhije šumadijske iz Topole. Njegovo Veličanstvo Kralj Petar II bio je prvorođeni sin Kralja Aleksandra i Kraljice Marije. Rođen je u Beogradu 6. septembra 1923. godine. Kumovi na krštenju su mu bili engleski Kralj Džordž VI i Kraljica Elizabeta (kasnije Kraljica Majka). Osnovno obrazovanje je stekao na Kraljevskom dvoru u Beogradu, a srednje u Engleskoj. Njegovo školovanje prekinuo je atentat na njegovog oca 1934. godine. Kako je bio maloletan sa svega 11 godina kraljevsko upravljanje zemljom preneto je na Namesništvo sa tri regenta, među kojima je bio i njegov stric Knez Pavle Karađorđvić. Po otpočinjanju Drugog svetsko rata, u aprilu 1941. godine NJ.V. Kralj Petar II emigrira zajedno sa Vladom, najpreu Grčku i Palestinu, a potom i u Egipat. U junu 1941. godine dolazi u Englesku gde je tokom rata bio simbol otpora koji su jugoslovenski narodi pružali nacizmu. Za vreme svog izbeglištva Kralj Petar II je dovršio školovanje na Univerzitetu u Kembridžu, nakon čega se pridružio snagama engleskog Kraljevskog ratnog vazduhoplovstva. Nove komunističke vlasti u otadžbini oduzele su mu državljanstvo 1947. godine, a Kraljevskoj porodici konfiskovale svu imovinu. Prinuđen na izgnanstvo, živeo je najpre u Londonu sa svojom suprugom, grčkom i danskom princezom Aleksandrom (od 1944. godine kraljicom Aleksandrom od Jugoslavije) i sinom Aleksandrom rođenim 1945. godine. Poslednje godine života proveo je u Sjedinjenim Državama gde je posle duge i teške bolesti i preminuo 3. novembra 1970. godine. Sahranjen je u Crkvi Svetog Save u Libertvilu. On je danas jedini kralj sahranjen na teritoriji SAD. Očekuje se da njegovi posmrtni ostaci budu uskoro preneti u zadužbinsku Crkvu Svetog Đorđa na Opplencu. http://www.royalfamily.org/statements/state-det/state-2610_cir.html

Već drugo jutro nam sviće u kazamatu Marije Terezije. Opet se kuriri raspršili po dvorištu kazamata, ne najavljuju pokret, nego zbor svih bijednika ukliještenih u čeljustima zidina i tenkovskih cijevi koje su uperene i gledaju na roj uznemirenih robijaša. „Zbor svih jedinica i ostalih grupacija pred glavnom zgradom kazamata“, kaže kurir. Prolazi vojska u tom pravcu, ali većina ne poklanja pažnju ovom naređenju, ostaju na svojim mjestima. „Ja neću da idem“, kaže tata, „ne interesuju me nikakve priče, nikakvi govori i predavanja. Pođite vas par Mirovih djedova i poslušajte šta će ti novi govornici servirati za ’doručak‘.“

Autor: Srđan Cvetković, Institut za savremenu istoriju, Beograd REPRESIJA U SRBIJI 1944-1953 Rezime: Svako istraživanje državne represije u posleratnom periodu u mnogome je otežano usled nedostupnosti pojedinih važnih izvora (pre svega sudskih i policijskih) ili subjektivnosti nekih postojećih, kao i otežanom decentracijom od objekta kod istraživača jer se radi o još “živoj prošlosti” pa ga treba uzeti sa rezervom. Ipak, posmatranjem i analizom kretanja određenih parametara, kao što su broj dosuđenih smrtnih kazni, broj osuđenih, naročito za dela protiv države, ali i ostalih delikata, mogu se uočiti neke nepobitne tendencije. One nam ukazuju na to da se period 1944-1951. izdvaja po izrazitoj represivnosti, tako da je neuporediv sa bilo kojim u novijoj istoriji Srbije. To je vreme kada revolucionarna vlast represijom kao instrumentom ne samo za osvajanje i održavanje vlasti, već i naglog i sveobuhvatnog društvenog preobražaja, uspostavlja model državnog socijalizma po ugledu na SSSR. Represija se odvijala u nekoliko faza u periodu od 1944-1953. najpre u obliku masovnih likvidacija bez suda (“divlja čišćenja”), potom kroz mnoge političke procese, konfiskaciju, nacionalizaciju, agrarnu reformu i kolektivizaciju, kao i snažnom presijom nad kulturom i slobodom duha nametanjem socrealizma. Promenom političke klime posle 1951., afirmisanjem sopstvene vizije samoupravnog socijalizma, a naročito sa smrću Staljina i političkim i ekonomskim aranžmanima sa zapadnim demokratijama, režim racionalizuje nasilje u svim sferama društva, ukida otkup, odustaje od kolektivizacije, osuđuju se zloupotrebe Udbe i donosi liberalniji Krivični zakonik. S druge strane, odricanjem od staljinizma, otvaranjem prema svetu, privrednim rastom kao i rastom životnog standarda uslovljenog dobrim delom ekonomskom pomoći sa Zapada, vlast je stekla veću podršku u narodu, a time i smanjila potreba za prevelikom dozom represije, naročito stoga što je svaka vrsta ozbiljne opozicije već bila skršena pa se moglo preći na više ideološke forme prevaspitavanja. Ključne reči: državna represija, komunistička partija, politički osuđenici, staljinizam, konfiskacija, nacionalizacija,agrarna reforma i kolektivizacija

Na današnji dan 6. aprila 1941. godine u ranim jutarnjim satima, otpočeo je napad njemačke armije na teritoriju Kraljevine Jugoslavije. Vođa Trećeg Rajha Adolf Hitler je na taj način, bez prethodne objave rata, hteo kazniti Jugoslaviju zbog vojnog puča koji se desio 26. marta, kojim je faktički poništena odluka o pristupanju Jugoslavije Trojnom paktu, što je on lično shvatio kao nedopustivo poniženje i uvredu Nemačke. Nekoliko dana pre napada na Jugoslaviju Hitler je potpisao Direktivu br. 25 kao plan napada, koji je trebao biti realizovan zajedno sa već pripremljenim planom «Marita», koji je predviđao invaziju na Grčku, koja je već bila u ratu sa Italijom.