Savremena Istorija

Beograd, 3. novembar 2012. godine – Njihova Kraljevska Visočanstva Prestolonaslednik Aleksandar i Princeza Katarina prisustvovali su Svetoj Liturgiji i pomenu Njegovom Veličanstvu Kralju Petru II održanoj u subotu 3. novembra na Oplencu. Svetu liturgiju i pomen u Crkvi Sv. Đorđa služilo je sveštenstvo Eparhije šumadijske iz Topole. Njegovo Veličanstvo Kralj Petar II bio je prvorođeni sin Kralja Aleksandra i Kraljice Marije. Rođen je u Beogradu 6. septembra 1923. godine. Kumovi na krštenju su mu bili engleski Kralj Džordž VI i Kraljica Elizabeta (kasnije Kraljica Majka). Osnovno obrazovanje je stekao na Kraljevskom dvoru u Beogradu, a srednje u Engleskoj. Njegovo školovanje prekinuo je atentat na njegovog oca 1934. godine. Kako je bio maloletan sa svega 11 godina kraljevsko upravljanje zemljom preneto je na Namesništvo sa tri regenta, među kojima je bio i njegov stric Knez Pavle Karađorđvić. Po otpočinjanju Drugog svetsko rata, u aprilu 1941. godine NJ.V. Kralj Petar II emigrira zajedno sa Vladom, najpreu Grčku i Palestinu, a potom i u Egipat. U junu 1941. godine dolazi u Englesku gde je tokom rata bio simbol otpora koji su jugoslovenski narodi pružali nacizmu. Za vreme svog izbeglištva Kralj Petar II je dovršio školovanje na Univerzitetu u Kembridžu, nakon čega se pridružio snagama engleskog Kraljevskog ratnog vazduhoplovstva. Nove komunističke vlasti u otadžbini oduzele su mu državljanstvo 1947. godine, a Kraljevskoj porodici konfiskovale svu imovinu. Prinuđen na izgnanstvo, živeo je najpre u Londonu sa svojom suprugom, grčkom i danskom princezom Aleksandrom (od 1944. godine kraljicom Aleksandrom od Jugoslavije) i sinom Aleksandrom rođenim 1945. godine. Poslednje godine života proveo je u Sjedinjenim Državama gde je posle duge i teške bolesti i preminuo 3. novembra 1970. godine. Sahranjen je u Crkvi Svetog Save u Libertvilu. On je danas jedini kralj sahranjen na teritoriji SAD. Očekuje se da njegovi posmrtni ostaci budu uskoro preneti u zadužbinsku Crkvu Svetog Đorđa na Opplencu. http://www.royalfamily.org/statements/state-det/state-2610_cir.html

U blizini grada Osnabrika u Donjoj Saksoniji u vreme Drugog svetskog rata nalazio se nacistički logor. U oficirskom logoru VI C (OFLAG VI C Osnabrück Eversheide), tokom Drugog svetskog rata bili su zatočeni i oficiri bivše Jugoslovenske vojske. Među njima su bili poznati intelektualci: Oto Bihalji Merin, Milan Bogadnović, Stanislav Vinaver, Dušan Timotijević i mnogi drugi. Pred kraj Drugog svetskog rata, kada je Nemačka već uveliko gubila bitke na svim frontovima i njena vojska bila u povlačenju, britanska avijacija se počevši od 6. decembra 1944.u 79 avio naleta fosfornim bombama obrušila na grad, ali i logor zarobljenih jugoslovenskih kraljevskih oficira i vojnika. Prilikom tih bombardovanja stradalo je 116 logoraša, a šezdesetak ih je bilo ranjeno.Porušeno je 68% grada i 85% gradskog jezgra je potpuno uništrno. Kada su, potom Nemci počeli sa raseljavanjem preživelih, zarobljenike je kod Osterkapena ponovo bombardovala britanska avijacija. Tada je poginulo još 14 jugoslovenskih oficira. Konačno, krajem rata, s proleća 1945. Britanci su oslobodili preživele jugoslovenske kraljevske oficire i vojnike. U znak sećanja ne nevino pobijene, srpska antikomunistička emigracija raseljena po celom svetu, inicirala je podizanje srpskog spomen hrama u Osnabriku, koji je izgrađen 1966. Nedaleko od hrama je staro vojničko srpsko groblje, kao i groblje srpskih emigranata iz čitave Evrope.

Današnjom Evropom kruži bauk, bauk iskrivljene istorije. Da li smo svedoci pokušaja revizije uzroka Prvog, u političkom smislu, i rezultata Drugog svetskog rata, u geostrateškom kontekstu? Novi svetski i evropski poredak praktično je izjednačio komunizam i nacizam (rezolucija Evropskog parlamenta od pre nekoliko godina), u nekim zemljama EU podižu se spomenici nacistima, osporava se holokaust, antisemitizam je u porastu, a niču i nove nacističke organizacije. Na granicama Rusije odvijaju se veliki manevri NATO-a, a Rusija je opet opkoljena istim onim zemljama iz centralne Evrope i sa Balkana čije su trupe nekada, zajedno sa Vermahtom, jurišale na Staljingrad. Istovremeno, Srbija skoro da ništa sistematski nije učinila da se pripremi i organizovano odgovori pokušajima revizije uzroka izbijanja Prvog svetskog rata, da već sada na državnom i naučnom nivou locira zagovornike te revizije. Kao da nismo znali da će 2014. biti 100 godina od izbijanja Prvog svetskog rata. Uhvaćeni na spavanju? Krenula je serija „Ravna gora” autora Radoša Bajića. Gledao sam prvu epizodu, u suštini to je faktografski korektno urađeno, da li su radnici radili i nedeljom ili nisu, je li mladi kralj već bio u skloništu kada su pale prve bombe na Beograd ili je izleteo na terasu, možda je i stvar umetničke slobode. Meni su zasmetale one papuče i izrazi lica ađutanata i sobara kralja. Zabrinuti su za njegov život, ali su prikazani kao imbecili. Što ne znači da su na ovim prostorima fizionomije onih koji su neposredno brinuli o bezbednosti lidera uvek bile drugačije.

Danas je 77 godina od vojnog prevrata koji je izvršen 27. marta 1941. godine, kojim je poništeno potpisivanje protokola o pristupanju Kraljevine Jugoslavije Trojnom paktu - Nemačka, Italija i Japan, i određena dalja sudbina zemlje koja se svrstala u protivnike nacističke Nemačke. Puč izvršen u jedan sat po ponoći, a njegova direktna posledica biće uvođenje Jugoslavije u najkrvaviji i najtragičniji sukob u istoriji njenih naroda. U Beogradu i drugim srpskim gradovima a ponegde i širom Jugoslavije (Dalmacija), izbile su masovne ulične demonstracije u znak podrške građana vojnom puču. Planeri i izvođači puča bili su pripadnici neformalne grupe uglavnom vazduhoplovnih oficira i pojedinaca iz redova jedinica garde. Centralna ličnost puča bio je vazduhoplovni general Dušan Simović, potonji predsednik vlade, ali je nepodeljeno mišljenje da je iza njega stajao general Bora Mirković, a istaknutu ulogu imao i major Živan Knežević. Bez sumnje presudan podsticaj državnom udaru, u tako prelomnom trenutku, ima uticaj inostranstva, Londona pre svega, a najverovatnije i Moskve. General Mirković nije ni krio kontakte i susrete sa Maplbekom, ili Kempeblom. Generacije u Jugoslaviji odrasle su na učenju da je "herojski čin" naroda 27. marta 1941. godine urađen pod vođstvom KPJ i Josipom Brozom Titom, što apsolutno nije tačno, jer je učešće komunista u događajima 27. marta bilo pojedinačno i zanemarljivo. Sa druge strane učešće britanske tajne službe bio je nesumnjivo veliki na određene ključne ličnosti puča i patriotske organizacije u Beogradu, koje su dale masovnu podršku, novoj Vladi i kralju Petru II Karađorđeviću, koji je preuzeo kraljevska ovlaštenja. Namesništvo, čija je prva ličnost bio knez Pavle Karađorđević uklonjeno je, a knez namesnik uz određenu pratnju poslat je u progonstvo. Srpske opozicione stranke i patriotske grupe, kao i Srpska crkva oduševljeno su primili vest o državnom udaru. Veliki masovni bunt 27. marta upamćen je po parolama "Bolje rat nego pakt“ i "Bolje grob nego rob“. A britanski lider Vinston Čerčil izjavio je da je „Jugoslavija pronašla svoju dušu“.