savremenaistorija

Na današnji dan, pre 32 godine umro je Josip Broz Tito, doživotni predsednik SFRJ, posle 36 godina autoritarne vladavine. Spiker radio-televizije Miodrag Zdravković ovu vest saopštio je javnosti rečima: "Umro je drug Tito". Četiri dana kasnije Broz je sahranjen u Kući cveća u Beogradu, a sahrana je bila jedna od najvećih koju pamti moderno doba. Biografija Josipa Broza puna je kontraverzi što je dalo povoda za različita viđenja njegove ličnosti. Bilo kako bilo, Broz je obeležio jednu epohu u kojoj je na prostore bivše Kraljevine Jugoslavije, posle krvavog građanskog rata, koji je trajao sve vreme okupacije zaveden komunistički režim - vladavine jednog čoveka i jedne partije, čiji je on bio i doživotni vođa. Pristalice Josipa Broza i danas žale za vremenom njegove vladavine, dok ga protivnici ocenjuju kao jednog od najvećih diktatora XX veka

Dahau je bio nacistički koncentracioni logor, i prvi logor otvoren u Nemačkoj (1933.) na mestu napuštene fabrike municije, kod srednjeovekovnog grada Dahaua, oko 16 km severoistočno od Minhena. Dahau je služio kao prototip i model za ostale nacističke koncentracione logore. Preko 200.000 zatvorenika bilo smešteno u Dahau (25.613 zatvorenika je umrlo u glavnom logoru, a još oko 10.000 u okolnim logorima uglavnom od posledica torture, bolesti, neuhranjenosti i samoubistava) Početkom 1945.godine od posledica epidemije tifusa stradao je veliki broj zatvorenika. U ovom logoru, između ostalih, bili su zatočeni Patrijarh Srpski Gavrilo Dožić i Vladika Nikolaj Velimirović, koji je svoje misli u logorskom zatočeništvu beležio pretočaću ih u kasnije objavljenu knjigu pod naslovom «Kroz tamnički prozor». Dramski umetnik Stevo Žigon proveo je dve godine u ovom logoru, pre nego što je oslobođen od strane saveznika 29. aprila 1945. Prenosimo deo dnevničkih beleški zatočenika ovog logora ( R 64923), koji je imao sreću da preživi i svedoči.

U Njujorku je preminuo heroj Drugog svetskog rata. Srbin, vrhunski obaveštajac OSS koji je organizovao operaciju "Vazduđšni most" (operation Halyard) u kojoj je od avgusta 1944. spašeno 512 američkih pilota. Poslednji heroj misije spasavanja 512 američkih pilota oborenih iznad Srbije 1944. Đorđe - Džordž Vujnović preminuo je 24. aprila u svom domu u Njujorku. Sve donedavno njegova uloga u operaciji "Halijard", najvećoj spasilačkoj misiji sa okupiranih teritorija, čuvana je kao najstroža tajna vojske SAD. Tek 2010. godine nekadašnji agent tajne vojne službe OSS (preteča CIA) dobio je od Kongresa zvanično priznanje za svoje podvige - Orden bronzane zvezde. Posle 66 godina obelodanjeno je da je skromni trgovac Džordž iz Kvinsa tokom Drugog svetskog rata bio major Vujnović koji je iz Barija rukovodio spasilačkom misijom "Halijard".

Gost Radio-televizije Republike Srpske u emisiji "Nekad bilo" voditelja Siniše Mihailovića u sredu 25. aprila 2012. od 20, 10 časova bio je doktor Veselin Đuretić, istoričar iz Beograda. Povod za gostovanje dr Đuretića je svakako veliko interesovanje i burne reakcije u Regionu za proces rehabilitacije, odnosno poništenja sudske presude armiskom generalu Dragoljubu Mihailoviću, koja je izrečena 15. jula 1946. godine, a kojom je on osuđen na smrtnu kaznu, koja je, najverovatnije izvršena, nešto iza ponoći 17. jula iste godine. Gost voditelja Siniše Mihailovića, dr Đuretić je 1985. godine objavio je dvotomnu studiju "Saveznici i jugoslovenska ratna drama", koja je izazvala burne reakcije i osude tada vladajućeg komunističkog establišmenta. Sam autor kaže da je "jedva preživeo te dane" u kojima je njegova knjiga zabranjena i ubrzo nestala iz javnosti. Akademik Radovan Samardžić je u predgovoru ove knjige napisao da će knjiga izazvati ,,prelamanje epske istorije nadvoje”, što je vreme i pokazalo. Sam autor ove dvotomne studije o optužbama protiv njega kaže: "U centru svih inkriminacija bila je kvalifikacija da sam „nastojao da rehabilitujem zločinački četnički pokret”, da ga prikažem kao antifašistički. Činjenica je, međutim, da sam tada „rehabilitovao” oba srpska pokreta, i četnički i partizanski, ali i da sam vođu drugog sagledao u manipulativnom sklopu." Ovu interesantnu emisiju možete pogledati na linku http://rtrs.tv/av/player.php?id=18201&x=1

Autor članka je Nebojša Rašo, vredan istraživač, publicista i autor više knjiga iz istorije Herceg Novog i njegovog zaleđa, kao i prošlosti Boke. Ovde ćemo pomenuti nekoliko njegovih monografija: "Srpski soko Herceg - Novi", 2008., "Mirko Komnenović, Herceg Novi 2009., "Ratna zbivanja u Herceg Novom 1941-1949, "Crkva Sv. Arhangela Mihaila u Herceg Novom, Herceg Novi 2011. "Znameniti Bokelji"... Monografijom Ratna zbivanja u Herceg- Novom (1941-1949), Nebojša Rašo je po prvi put izneo činjenice koje bacaju novo svetlo na ratna i poratna zbivanja u Herceg Novom i njegovom zaleđu. Članak "Napad Grbljjana na Kotor", samo je nastavak njegovog rada na razotkrivanju istine o ratnim dešavanjima na prostoru Boke, koja je skrivana više od 65 godina.

Autor teksta je generalštabni pukovnik Novica Stevanović, koji je objavio više naslova iz oblasti veštine komandovanja armijskog generala Dragoljuba Mihailovića. Za knjigu "Poslednji srpski đeneral - Veština ratovanja", dobitnik je nagrade "Dragiša Kašiković", koja se dodeljuje za izuzetan doprinos u slobodi misli izražavanja i stvaralaštva. Knjigom "Ravnogorska prva pobeda" autor je delom rekonstruisao prvu savezničku protiv osovinsko- logističku operaciju na tlu Srbije čije je težište bilo 1942. godine, kojom je komandovao general Mihailović, zbog čega je dobio javna priznanja i pohvale od strane 7 savezničkih generala, a od strane generala De Gola - Ratni krst sa palmom. Pukovnik Stevanović trenutno završava novu knjigu na temu "Operacije nužne odbrane", u kojoj obrađuje savezničke specijalne operacije za likvidaciju JVuO i uvođenje komunizma na prostore Jugoslavije. Objavljivanje ove knjige već je pobudilo interesovanje s obzirom da se radi o tajnoj savezničkoj operaciji.