savremenaistorija

Redakcija www.savremenaistorija.com objavljuje dva teksta: Prvi pod naslovom "SUBNOR traži rehabilitaciju žrtava četničkih zločina", autora Mladena Kačavende, člana predsedništva republičkog odbora SUBNOR-a Srbije, koji je objavljen u "Politici" 6. juna 2012. godine i drugi koji je "Politici" ponuđen kao odgovor ili demanti Udruženja pripadnika JVuO 1941-1945 iz Beograda potpisan od strane predsednika Udruženja pripadnika JVuO 1941-1945 dr Dušana Đukića, čiji je autor prof.dr Vladimir Jovanović, član Glavnog odbora udruženja. Naime u prvom članku prenosimo integralni tekst iz "Politike", u kome SUBNOR, traži rehabilitaciju žrtava četničkih zločina nudeći pomoć porodicama i potomcima oštećenih, a u drugom integralni tekst Udruženja pripadnika JVuO, kao odgovor na objavljeni članak u "Politici" od 6.juna 2012., koji je ovo Udruženje ponudilo istom listu kao odgovor na iznete neistine o pokretu generala Mihailovića. Naš utisak je da se gospodin Kačavenda u ime SUBNIOR-a želeo priključiti orkestriranom pritisku iz zemalja Regiona, posebno Republike Hrvatske i nekih nevladinih organizacija iz Srbije, kao što su "Žene u crnom",na Viši sud u Beogradu pred kojim se vodi postupak za rehabilitaciju generala Mihailovića, odnosno za poništenje sudske presude, kojom je on od strane jednopartijskog suda, bez poštovanja osnovnih ljudskih prava, bez prava na svedoke i žalbu osuđen na smrt 15.jula 1946.

Prostor na Galovića brdu, koje je poslužio avijatičarima kao pista, kasnije je nazvan "Aerodrom slobode i ratnog savezništva SAD i trupa generala Draže Mihailovića". Danas je to obična poljana, koja se od drugih jedino razlikuje po tabli koju su ovde - pre nekoliko godina, u znak zahvalnosti - postavili preživeli američki avijatičari. Ipak, da Amerikanci nisu zaboravili velikodušnost Pranjanaca, svedoči i činjenica da je Ambasada SAD u Beogradu nedavno donirala 700.000 dolara za rekonstrukciju ovdašnje seoske škole. ODLIKOVANjE OD TRUMANA General Mihailović je 29. marta 1948, posmrtno odlikovan Legijom za zasluge (Legion of Merit), a tadašnji američki predsednik Hari Truman u obrazloženju je između ostalog istakao: "Kroz neustrašive napore njegovih trupa, mnogo američkih vazduhoplovaca bilo je spaseno i vraćeno pod savezničku kontrolu. General Mihailović, sa svojim snagama, iako nije imao potrebno snabdevanje, vodio je borbu pod ekstremnim teškoćama i materijalno doprineo savezničkoj stvari i konačnoj savezničkoj pobedi."

Bez obzira na ćutanje zvanične posleratne komunističke istorijografije o najvećoj akciji spasavanja savezničkih pilota i članova posada oborenih aviona, koja se tokom 1944.godine odvijala na teritoriji pod kontrolom generala Mihailovića i koja je svoj epilog imala uspešnim okončanjem operacije pod šifrom Halyard u kojoj je spaseno više od 500 ljudi, neverujemo da u Srbiji, a i šire ima ljudi koji do danas nisu čuli o ovom svojevrsnom podvigu generala Mihailovića, njegovih vojnika i oficira pripadnika JVuO i srpskih seljaka, koji su izlažući sebe i svoje porodice životnoj opasnosti pružili zaštitu i utočište ovim mladim ljudima, koji su duboko u neprijateljskoj pozadini izgubili svaku nadu da će ponovo videti svoje porodice. Redakcija www.savremenaistorija.com će u narednih nekoliko dana preneti najinteresantnije detalje feljtona "Novosti", koji govori, upravo o tim događajima, stavljajući u prvi plan sudbinu običnog čoveka, pojedinca, pripadnika JVuO, bez čije žrtve ova akcija ne bi imala uspešan kraj. Tužno je i ružno što su i spašeni avijatičari znali, što su upravo njihovi spasioci prepušteni sami sebi i što će biti ostavljeni na milost i nemilost pobjednika, koje će “Crvena armija” ustoličiti ulaskom u Beograd samo dva meseca po njihovom odlasku iz Pranjana. Prazni transportni avioni, koji su dolazili po avijatičare na improvizovani aerodrom Galovića poljanu kod Pranjana prethodno su na drugim lokacijama izbacivali opremu i naoružanje za vojsku, koja se spremala da uz pomoć Crvene armije uđe u Srbiju, u Beograd i na taj način objavi pobedu. Redakcija wwwsavremenaistorija.com upucuje posetioce sajta da pogledaju kratak film o operaciji Halyard: http://www.youtube.com/watch?v=bJS-PbzkIJs

Ne žaleći svoje živote, rizikujući živote svojih najmilijih, pripadnici JVuO i srpski seljaci štitili su i pružali utočište članovima posada oborenih savezničkih aviona koji su izgubili svaku nadu da će se ikada živi vratiti svojim porodicama. O ovom događaju u posleratnoj komunističkoj istorijografiji pisano je vrlo malo ili gotovo nikako. Šira javnost o herojstvu i žrtvovanju pripadnika JVuO i srpskih seljaka nije znala ništa, jer se o tome nije smelo znati. Posleratna filmska industrija snimila je niz filmova, koji se i danas bukvalno eksploatišu da bi se mladima prikazala borba jednih i izdajstvo drugih. "Otpisani", "Valter brani Sarajevo", "Bitka na Neretvi", "Bitka na Sutjesci"...samo su neki od eklatantnih propagandističkih filmova kojim je komunistička elita nastojala da potkrepi "klimave"priče o velikim borbama i velikim pobedama na kojima je počivala njihova vlast. Čak je i odlikovanje (Legion of Merit) za generala Mihailovića, koje mu je dodelio američki predsednik Truman, u čijem obrazloženju stoji i priznanje za spasene američke pilote, dugo skrivano, a napisi o herojstvu njegovih vojnika i srpskog naroda 1944 godine mogli su se pročitati samo u tzv. emigrantskoj štampi. O spasavanju članova posada oborenih savezničkih aviona kod nas se prvi ozbiljnije bavio i pisao Miodrag D. Pešić (“Misija Haljard”) i sam učesnik pomenutih događaja, a objavljivanjem knjige Gregori Frimena "Zaboravljenih 500" (Gregory A. Freeman “The Forgotten 500) stvoreni su uslovi za jedan holivudski spektakl, film kakav general Mihailović, njegovi hrabri vojnici i srpski narod zaslužeje. Film kojim bi se američka i svetska javnost odužila “ostavljenim”saveznicima. Ovom prilikom redakcija www.savremenaistorija.com zahvaljuje se Aleksandri Rebić, uredniku sajta www.generalmihailovich.com na dobroj i korektnoj sardnji.

Početkom maja 1943. godine njemačke snage u namjeri da osiguraju jadransko zaleđe za slučaj mogućeg savezničkog iskrcavanja otpočele su dugo planiranu operaciju "Schvarz" (Crno), koja je usledila posle dvije faze operacije Weiss (bijelo) I i II . Operacijom Weiss I i II, potisnutoj glavnini partizanskih snaga od Bihaća, omogućen je odlazak Crnu Goru. Naime, posle partizansko-njemačkih pregovora tokom operacije Weiss II u Zagrebu marta 1943. o kojima je dosta govoreno, a koje su sa partizanske strane vodili Vladimir Velebit i Milovan Đilas sa njemačkim opunomoćenicima u NDH ( generali Horstenau i Kaše), partizani su uspjeli da dobiju na vremenu, iskoriste pasiviziranje njemačkih jedinica na terenu i tako kod Jablanice naprave prodor preko Neretve, protiv znatno slabijih snaga JVuO, koje i pored prispjelih pojačanja nisu uspjele da ih zaustave u njihovom prodoru ka Crnoj Gori. Bez obzira na novonastalu situaciju na terenu, Njemci su bili svjesni da general Mihailović predstavlja veliku opsanost za slučaj savezničkog iskrcavanja na jadransku obalu pa su operacijom "Schvarz" prevashodno planirali, uništinje njegovog štaba, koji se nalazio nedaleko od Kolašina, razoružanje pripadnika JVuO na terenu i njegovo zarobljavanje. Posle toga bi operacija bila nastavljena napadom na partizansku glavninu koju su oni prethodno, usmjerili na Mihailovićeve snage, kako bi ih iscrpljene međusobnom borbom lakše savladali. Ovi događaji, bez sumnje, predstavljaju vrhunac njemačkog vojnog angažovanja na uništenju oba pokreta otpora i u posleratnoj komunističkoj istorijografiji jednostrano su tumačeni.

Nedavno se u izdanju Beoknjige pojavila nova knjiga istraživača Branka M. Jevtića, "Naoružanje Jugoslovenske vojske u otadžbini", koja je sa razlogom izazvala veliku pažnju javnosti, kako stručne, tako i šire čitalačke publike. Izvod iz recenzije mr Dragana Krsmanovića "Kao što slika govori više od hiljadu reči tako i kada je naoružanje pripadnika JVuO u pitanju slike govore same za sebe, nudeći obilje informacija o tehničkim aspektima, ali i rasprostranjenosti i načinu njegove upotrebe. Baš polazeći od ovih fotografija na kojima su pripadnici JVuO sa ličnim naoružanjem autor knjige Branko Jevtić pokušao je da ispriča priču o naoružanju pripadnika jedinica pod komandom generala MIhailovića od 1941. do 1945. godine. JVuO je bila specifična vojska bez logistike i skladišta za snabdevanje, bez fabrika naoružanja i municije, bez standarda po pitanju kalibra i vrste oružja. Zbog toga je njena priča daleko složenija nego što bi bila da je u pitanju bilo koja druga vojska u Drugom svetskom ratu. Knjiga je nezaobilazan i logičan sled višedecenijskog istraživanja kojim je autor proučavajući organizacijsko-formacijsku strukturu i personalni sastav, dao neprocenjiv doprinos utvrđivanju istine i vraćanja JVuO na mesto koje joj istorijski pripada, istovremeno izbegavajući svaki vid politizacije i vrednosnog opredeljivanja."