Prošle godine povodom Drugog pomena taocima uhvaćenim 14. jula 1943. godine u Petrovskoj blokadi Gojne Gore (nemačka operacija “Morgrnluft”) profesor Milivoje Trnavac objavio je knjigu “SAMO SU SMRTI ISTINE – petrovsko roblje i druge žrtve sela Gojna Gora u ratu 1941 – 1945” , u kojoj opisuje stradanje Gojne Gore i više mesta na padinama Suvobora, Maljena, Povlena i Medvednika od strane Nemaca angažovanih u operaciji “Morgenluft”.
Ova operacija predviđena za uništenje štaba Vrhovne komande JVuO i zarobljavanja generala Mihailovića završila se neuspehom, ali i odvođenjem u ropstvo i smrt 455 žitelja više od desetak naselja, među kojima i Gojne Gore.
O ovoj nemačkoj operaciji u našoj istorijografiji nije se znalo ništa više od onoga što je zabeležio dr Venceslav Glišić i zato je ova spomenica “Petrovskim žrtvama” o kojima piše posle dvogodišnjeg istraživanja profesor Trnavac vrlo interesantna i značajna sa aspekta daljeg proučavanja naše savremene istorije.
Knjige
Milivoje Trnavac, «Samo su smrti istine – petrovsko roblje i druge žrtve sela Gojna Gora 1941 -1945.», 2011.
Nova knjiga Branka M. Jevtića, “Naoružanje Jugoslovenske vojske u otadžbini” u izdanju Beoknjige
Nedavno se u izdanju Beoknjige pojavila nova knjiga istraživača Branka M. Jevtića, “Naoružanje Jugoslovenske vojske u otadžbini”, koja je sa razlogom izazvala veliku pažnju javnosti, kako stručne, tako i šire čitalačke publike.
Izvod iz recenzije mr Dragana Krsmanovića
“Kao što slika govori više od hiljadu reči tako i kada je naoružanje pripadnika JVuO u pitanju slike govore same za sebe, nudeći obilje informacija o tehničkim aspektima, ali i rasprostranjenosti i načinu njegove upotrebe. Baš polazeći od ovih fotografija na kojima su pripadnici JVuO sa ličnim naoružanjem autor knjige Branko Jevtić pokušao je da ispriča priču o naoružanju pripadnika jedinica pod komandom generala MIhailovića od 1941. do 1945. godine.
JVuO je bila specifična vojska bez logistike i skladišta za snabdevanje, bez fabrika naoružanja i municije, bez standarda po pitanju kalibra i vrste oružja. Zbog toga je njena priča daleko složenija nego što bi bila da je u pitanju bilo koja druga vojska u Drugom svetskom ratu.
Knjiga je nezaobilazan i logičan sled višedecenijskog istraživanja kojim je autor proučavajući organizacijsko-formacijsku strukturu i personalni sastav, dao neprocenjiv doprinos utvrđivanju istine i vraćanja JVuO na mesto koje joj istorijski pripada, istovremeno izbegavajući svaki vid politizacije i vrednosnog opredeljivanja.”
Povodi: Tekst posvećen stradalim srpskim vojnicima i oficirima u nemačkim logorima tokom Drugog svetskog rata
U blizini grada Osnabrika u Donjoj Saksoniji u vreme Drugog svetskog rata nalazio se nacistički logor. U oficirskom logoru VI C (OFLAG VI C Osnabrück Eversheide), tokom Drugog svetskog rata bili su zatočeni i oficiri bivše Jugoslovenske vojske. Među njima su bili poznati intelektualci: Oto Bihalji Merin, Milan Bogadnović, Stanislav Vinaver, Dušan Timotijević i mnogi drugi.
Pred kraj Drugog svetskog rata, kada je Nemačka već uveliko gubila bitke na svim frontovima i njena vojska bila u povlačenju, britanska avijacija se počevši od 6. decembra 1944.u 79 avio naleta fosfornim bombama obrušila na grad, ali i logor zarobljenih jugoslovenskih kraljevskih oficira i vojnika. Prilikom tih bombardovanja stradalo je 116 logoraša, a šezdesetak ih je bilo ranjeno.Porušeno je 68% grada i 85% gradskog jezgra je potpuno uništrno.
Kada su, potom Nemci počeli sa raseljavanjem preživelih, zarobljenike je kod Osterkapena ponovo bombardovala britanska avijacija. Tada je poginulo još 14 jugoslovenskih oficira.
Konačno, krajem rata, s proleća 1945. Britanci su oslobodili preživele jugoslovenske kraljevske oficire i vojnike. U znak sećanja ne nevino pobijene, srpska antikomunistička emigracija raseljena po celom svetu, inicirala je podizanje srpskog spomen hrama u Osnabriku, koji je izgrađen 1966. Nedaleko od hrama je staro vojničko srpsko groblje, kao i groblje srpskih emigranata iz čitave Evrope.
Iz knjige “Sjećanje na Sava P. Derikonju” autora Ozrena Grujića
U želji da sačuvamo od zaborava ljude iz naroda, koji su od samog početka ratnih dešavanja na prostoru Kraljevine Jugoslavije stali u zaštitu i odbranu srpskog naroda, prenosimo samo deo priče o Savu P. Derikonji, ratnom komandantu Prve Sarajevske brigade JVuO.
Čičina priča ili stradanje srpsko ***odlomci iz knjige***
…Meni je Janja Petrova žena pričala kako su u kuću u toku noći upali četnici:
«Prethodno nas je probudila pucnjava. Uskoro potom i lupa na vratima… Petar je otvorio. Banuli su nepoznati bradati ljudi – četnici. Bili su uznemireni da ne kažem uplašeni. Postavili su straže oko kuće, a jednog onižeg sa naočarima su uveli u kuću za sto. Ja sam one u kući poslužila rakijom, a onaj sa naočarima mi je tihim glasom rekao – Neka hvala ja sam sve svoje popio. Ja tada nisam znala ko je taj. Kada je već svanulo pred kuću su stigli džipovi i oni četnici su se ukrcali i otišli prema Dobrunu. Poslije je naviše prošla vojska sa kamionima.»
Opet te pitam je li bilo razloga da OZNA i u ovoj kući pravi pozorišnu predstavu, o kojoj mi je počeo pričati onaj novinar?
Čičina priča ili stradanje srpsko ** 3. izdanje knjige**
Prvo javno predstavljanje ove knjige bilo je na Sajmu knjiga u Beogradu na Štandu pisaca iz rasejanja 30. oktobra 2006. godine. Tom prilikom o knjizi su govorili: dr Veselin Đuretić, istoričar, Miodrag Pešić, publicista i Miodrag Jakšić, književnik. U nizu promocija, koje su usledile po gradovima Srbije i Republike Srpske knjiga je dobila publicitet, koji u svakom slučaju i zaslužuje. O njoj su govorili i pisali, pored pomenutih aktera prve promocije i dr Kosta Nikolić, istoričar, Aleksandar Čotrić, književnik, Ratko Vukelić, istoričar i recezent ove knjige, Dragoljub Mićović, publicista i Borivoje