Savremena Istorija

U saopštenju za medije Udruženja pripadnika JVuO 1941-1945 i Republičke asocijacije za negovanje tekovina Ravnogorskog pokreta, a povodom izjava nekih zvaničnika iz Regiona u vezi sa procesom rehabilitacije generala Dragoljuba Mihailovića prenosimo tekst zajedničkog saopštenja koji je prosleđen medijima u Srbiji.

Pokret je uslijedio, usiljenim maršom žurimo u pravcu Dugog Sela. Naporan put, umor, glad, avioni nam nijesu dozvoljavali da se držimo tog usiljenog marša. Kolona od nekoliko hiljada ranjenika, bolesnika i iznemoglog naroda se sve više i više rasteže, kida se u manje grupe. Uzaludno su vojnici napominjali, naređivali, komandovali da se držimo kolone. Pogureni, iznemogli, gladni kosturi hiljada mučenika kite hrvatske puteve. Niko ne obraća pažnju na upozorenja. Iznemogli sijedaju, noge izdale, mišići ostali na dugim marševima, mnogi se zavale, prostru se po ledini kao da je naređen odmor. Nedaleko od Dugog Sela kolona je zaustavljena. Stiže naređenje: „Ovo je mjesto za prikupljanje bolesnika, ranjenika, izbjeglog naroda kao i vojske“. Naređenje za obećani odmor neko mijenja i kolonu izmučenog naroda skreće u pravcu mjesta Lupoglave, sa napomenom da će biti tamo odmor. Naravna stvar, kad se čuje riječ odmor, snaga pridolazi, a volja počne da izvire odnekuda, a odakle – to je veliko pitanje. Put se nastavlja. Promjena pravca i nastavljanje pješačenja mijenja i volju jadnika. Ali kad se mora i kad se naređuje, mora se prihvatiti. Tetura se umor u dušama a i to malo života visi o koncu, samo što se ne otkine. Stigli smo na određeno mjesto. Mjesto Lupoglava je tu. Prostrane livade pred Lupoglavom su dovoljne da nas prime. Prihvatismo zelenu travu za željene ležaje. Umor nije tražio ni hranu, ni bolje ležaje. Voćnjaci su bili dovoljni da nas zaklone od „saveznika“, a umor nas zgrabio u naručje. Ko zna koliko je sati ili vremena prohujalo od našeg poslednjeg počinka – pomišlja svako prije nego usni.

Bez obzira na ćutanje zvanične posleratne komunističke istorijografije o najvećoj akciji spasavanja savezničkih pilota i članova posada oborenih aviona, koja se tokom 1944.godine odvijala na teritoriji pod kontrolom generala Mihailovića i koja je svoj epilog imala uspešnim okončanjem operacije pod šifrom Halyard u kojoj je spaseno više od 500 ljudi, neverujemo da u Srbiji, a i šire ima ljudi koji do danas nisu čuli o ovom svojevrsnom podvigu generala Mihailovića, njegovih vojnika i oficira pripadnika JVuO i srpskih seljaka, koji su izlažući sebe i svoje porodice životnoj opasnosti pružili zaštitu i utočište ovim mladim ljudima, koji su duboko u neprijateljskoj pozadini izgubili svaku nadu da će ponovo videti svoje porodice. Redakcija www.savremenaistorija.com će u narednih nekoliko dana preneti najinteresantnije detalje feljtona "Novosti", koji govori, upravo o tim događajima, stavljajući u prvi plan sudbinu običnog čoveka, pojedinca, pripadnika JVuO, bez čije žrtve ova akcija ne bi imala uspešan kraj. Tužno je i ružno što su i spašeni avijatičari znali, što su upravo njihovi spasioci prepušteni sami sebi i što će biti ostavljeni na milost i nemilost pobjednika, koje će “Crvena armija” ustoličiti ulaskom u Beograd samo dva meseca po njihovom odlasku iz Pranjana. Prazni transportni avioni, koji su dolazili po avijatičare na improvizovani aerodrom Galovića poljanu kod Pranjana prethodno su na drugim lokacijama izbacivali opremu i naoružanje za vojsku, koja se spremala da uz pomoć Crvene armije uđe u Srbiju, u Beograd i na taj način objavi pobedu. Redakcija wwwsavremenaistorija.com upucuje posetioce sajta da pogledaju kratak film o operaciji Halyard: http://www.youtube.com/watch?v=bJS-PbzkIJs

Danas je 77 godina od vojnog prevrata koji je izvršen 27. marta 1941. godine, kojim je poništeno potpisivanje protokola o pristupanju Kraljevine Jugoslavije Trojnom paktu - Nemačka, Italija i Japan, i određena dalja sudbina zemlje koja se svrstala u protivnike nacističke Nemačke. Puč izvršen u jedan sat po ponoći, a njegova direktna posledica biće uvođenje Jugoslavije u najkrvaviji i najtragičniji sukob u istoriji njenih naroda. U Beogradu i drugim srpskim gradovima a ponegde i širom Jugoslavije (Dalmacija), izbile su masovne ulične demonstracije u znak podrške građana vojnom puču. Planeri i izvođači puča bili su pripadnici neformalne grupe uglavnom vazduhoplovnih oficira i pojedinaca iz redova jedinica garde. Centralna ličnost puča bio je vazduhoplovni general Dušan Simović, potonji predsednik vlade, ali je nepodeljeno mišljenje da je iza njega stajao general Bora Mirković, a istaknutu ulogu imao i major Živan Knežević. Bez sumnje presudan podsticaj državnom udaru, u tako prelomnom trenutku, ima uticaj inostranstva, Londona pre svega, a najverovatnije i Moskve. General Mirković nije ni krio kontakte i susrete sa Maplbekom, ili Kempeblom. Generacije u Jugoslaviji odrasle su na učenju da je "herojski čin" naroda 27. marta 1941. godine urađen pod vođstvom KPJ i Josipom Brozom Titom, što apsolutno nije tačno, jer je učešće komunista u događajima 27. marta bilo pojedinačno i zanemarljivo. Sa druge strane učešće britanske tajne službe bio je nesumnjivo veliki na određene ključne ličnosti puča i patriotske organizacije u Beogradu, koje su dale masovnu podršku, novoj Vladi i kralju Petru II Karađorđeviću, koji je preuzeo kraljevska ovlaštenja. Namesništvo, čija je prva ličnost bio knez Pavle Karađorđević uklonjeno je, a knez namesnik uz određenu pratnju poslat je u progonstvo. Srpske opozicione stranke i patriotske grupe, kao i Srpska crkva oduševljeno su primili vest o državnom udaru. Veliki masovni bunt 27. marta upamćen je po parolama "Bolje rat nego pakt“ i "Bolje grob nego rob“. A britanski lider Vinston Čerčil izjavio je da je „Jugoslavija pronašla svoju dušu“.